Sağlam qidalanma uşağın yalnız fiziki böyüməsinə deyil, həm də zehni və emosional inkişafına birbaşa təsir göstərir. Uşaqlıq dövründə formalaşan qidalanma vərdişləri onların gələcək həyat tərzinin və sağlamlıq vəziyyətinin əsasını təşkil edir. Bu dövrdə düzgün və balanslı qidalanan uşaqlarda piylənmə, tip 2 şəkərli diabet, yüksək təzyiq və ürək-damar xəstəlikləri kimi xroniki problemlərə rast gəlmə ehtimalı xeyli azalır. Çünki sağlam qidalar orqanizmin metabolik balansını qoruyur, artıq piylənmənin qarşısını alır və orqanların normal fəaliyyətini dəstəkləyir.

Bu sözləri Səhiyyə Nazirliyi Respublika Uşaq Sanatoriyasının şöbə müdiri Aysel Həsənova deyib.

O bildirib ki, düzgün qidalanma uşaqların zehni bacarıqları və məktəbdəki uğurları ilə sıx əlaqəlidir. Beyin hüceyrələrinin sağlam fəaliyyət göstərməsi üçün zülal, dəmir, sink və xüsusilə Omeqa-3 yağ turşuları olduqca vacibdir. Bu maddələr diqqət toplama, yaddaş və öyrənmə proseslərini gücləndirir, uşağın dərslərə adaptasiyasını və idrak bacarıqlarını artırır. Nəticə etibarilə, sağlam qidalanan uşaqlar məktəbdə daha aktiv, məhsuldar və uğurlu olurlar.

“Oyuncaqlar uşaqlar üçün sadəcə əyləncə vasitəsi deyil, onların zehni, motor və sosial bacarıqlarının inkişafında mühüm rol oynayan öyrədici alətlərdir. Lakin doğru seçilməmiş oyuncaqlar uşağın sağlamlığı üçün təhlükə yarada və inkişafına mənfi təsir göstərə bilər. Buna görə də valideynlər oyuncaqların seçimində diqqətli olmalı və bir sıra vacib amilləri nəzərə almalıdırlar. İlk növbədə, oyuncaq mütləq şəkildə beynəlxalq təhlükəsizlik standartlarına uyğun olmalıdır. CE və ya ISO sertifikatına malik məhsulların seçilməsi, həmin oyuncağın müəyyən keyfiyyət və təhlükəsizlik meyarlarına cavab verdiyini göstərir. Sertifikatlı oyuncaqlar həm material baxımından təhlükəsiz, həm də istifadə qaydalarına görə uşaq sağlamlığına uyğun hazırlanır. Eyni zamanda, xüsusilə 3 yaşdan kiçik uşaqlar üçün seçilən oyuncaqlarda kiçik, asanlıqla udula bilən hissələr olmamalıdır. Bu yaş qrupundakı uşaqlar hər şeyi ağızlarına aparmağa meyilli olduqları üçün, xırda detalı olan oyuncaqlar boğulma riski yarada bilər. Oyuncaq seçərkən onun forma, ölçü və struktur baxımından təhlükəsiz olub-olmaması diqqətlə yoxlanmalıdır. Bundan əlavə, oyuncaq uşağın yaşına, maraqlarına və inkişaf səviyyəsinə uyğun olmalıdır. Məsələn, bir yaşlı uşaq üçün motor bacarıqları və koordinasiyanı gücləndirən iri konstruktiv bloklar daha məqsədəuyğundur. Beş yaşlı uşaq üçün isə yaradıcılıq və təxəyyül bacarıqlarını inkişaf etdirən boyama dəstləri, rol oyunlarına əsaslanan fiqurlar və interaktiv tədris vasitələri daha faydalıdır. Uşağın yaşına uyğun olmayan oyuncaqlar həm maraqsız görünə bilər, həm də istənilən faydanı verməyə bilər. Nəticə etibarilə, oyuncaq seçimi yalnız onun görünüşü və qiyməti ilə deyil, sağlamlıq və inkişaf meyarları əsasında aparılmalıdır. Doğru seçilmiş oyuncaq uşağın həm təhlükəsizliyini təmin edir, həm də onu fiziki, zehni və emosional baxımdan dəstəkləyərək sağlam inkişafına töhfə verir”, - deyə mütəxəssis diqqətə çatdırıb.

Aysel Həsənova sağlam ailə mühitinin uşaqların inkişafına təsirindən də danışıb. Onun sözlərinə görə, uşağın ilk və ən əhəmiyyətli məktəbi ailədir. Ailədə hökm sürən münasibətlər, dəyərlər və davranış modelləri uşağın şəxsiyyətinin formalaşmasında, emosional tarazlığında, sosial bacarıqlarının və özünəinamının inkişafında mühüm rol oynayır. Sağlam ailə mühiti uşağın psixoloji rifahı və gələcək həyat keyfiyyəti üçün bünövrə yaradır. “Valideynlər tərəfindən sevgi və emosional dəstək görən uşaqlar özlərini daha güvənli hiss edirlər. Bu cür uşaqlar cəmiyyətə daha tez uyğunlaşır, mehriban və paylaşmağı bacaran fərdlər kimi formalaşırlar. Onların özünəinam səviyyəsi yüksək olur, duyğularını ifadə etməkdən çəkinmirlər və sosial münasibətlərdə uğurlu olurlar. Ailədən alınan bu dəstək, həmçinin uşağın streslə mübarizə qabiliyyətini də gücləndirir. Bununla yanaşı, ailədə sabit və ədalətli qaydaların olması uşağın davranışlarını nizama salır, məsuliyyət hissini inkişaf etdirir və sərhədləri anlamasına kömək edir. Qaydalar nəzarət məqsədilə deyil, sevgi və qayğı ilə izah olunduqda, uşaqda daxili intizam formalaşır və o, nəyi nə üçün etməli olduğunu dərk edir. Belə mühit uşağın qərarvermə bacarığını artırır və sosial həyatında daha balanslı olmasına zəmin yaradır. Valideynlərin bir-biri ilə və övladları ilə qurduğu münasibətlər isə uşağın gələcəkdə quracağı münasibətlər üçün bir model rolunu oynayır. Ailədə hörmət, empatiya və qarşılıqlı anlaşma hakimdirsə, uşaq da bu davranışları mənimsəyir və eyni yanaşmanı dostluq, evlilik və iş münasibətlərində sərgiləyir. Nəticə etibarilə, sağlam ailə mühiti uşağın xoşbəxt, öz gücünə inanan, empatik və məsuliyyətli bir fərd kimi formalaşması üçün vacibdir. Valideynlərin sevgi dolu, qayğıkeş, ədalətli və möhkəm əlaqələrə əsaslanan yanaşması uşaqların həyat boyu daşıyacaqları emosional və sosial dayaq sisteminin əsasını təşkil edir”, - deyə o vurğulayıb.