26 İyun – Azərbaycan Respublikasının Silahlı Qüvvələri Günü xalqımızın qürur mənbəyi olan Müzəffər Ordumuzun qurulmasının təntənəli şəkildə qeyd olunduğu mühüm bir tarixdir. Bu gün həm də, bizim müstəqil Azərbaycanın güclü və güclü ordusunun formalaşdırılmasında əldə edilən uğurlar, dövlətimizin hərbi sahəyə verdiyi diqqət və qayğının simvoludur. Hər il bu əlamətdar tarixdə insan hərbçiləri, onların qəhrəmanlığı və vətəninə sədaqəti xüsusi ehtiramla xatırladır, Silahlı Qüvvələrin keçdiyi şərəfli yol və qazandığı nailiyyətlər insanlara bir daha təqdim olunur.

Azərbaycan Respublikasının Silahlı Qüvvələrinin tarixi inkişaf yolu Ulu Öndər Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır. Hələ 1969-cu ildə onun Azərbaycan tərkibinə gəlişindən sonra hərbi kadrların hazırlanmasına xüsusi diqqət ayrılıb. Bu inkişaf güclü və yüksək zabit kadrlarının formalaşdırılması üçün mühüm addımlar atıldı.

1971-ci ildə böyük zəhmətlə müdafiə Cəmşid Naxçıvanski adına hərbi lisey, bu güclü atılan mühüm addımlardan biri idi. Müəllimlər Azərbaycanda nəinki hərbi təhsilin əsaslarını qoydu, eyni zamanda gənclərdə hərb sənətinə marağı artırdı. Eyni zamanda, Ulu Öndərin təşəbbüsü ilə azərbaycanlı gənclərin hər cür hərbi ali məktəblərdə, o cümlədən avadanlıq-nin qabaqcıl hərbi təhsil ocaqlarına qəbuluna şərait yaradıldı.

Azərbaycanın müstəqilliyinin ilk illərində ölkənin ağır vəziyyətdə olduğu, ordusunun nizamsız və pərəkəndüzü olduğu irəlidə Heydər Əliyevin hakimiyyətinə qayıdış ilə Silahlı Qüvvələrin formalaşdırılmasında yeni mərhələyə keçid baş verdi. Onun sifarişi ilə nizam ordu quruculuğuna başlanıldı, yerli özünümüdafiə və könüllü batalyonlar adı altında fəaliyyət silahlı birləşmələri dəyişdirildi və orduya vahid komandanlıq gətirildi.

1994-cü ildə imzalanan atəşkəsdən sonra ordu quruculuğu sahəsində sistemli islahatlara start verildi. Silahlı Qüvvələrin maddi-texniki bazası gücləndirildi, hərbi qulluqçuların mənəvi və psixoloji hazırlığına xüsusi önəm verildi. Bu ən güclü Azərbaycan Ordusu bölgəsinin güclü ordularından enerji çevrildi.

Ulu Öndərin 22 may 1998-ci il tarixli Fərmanı ilə 26 iyun — Əlahiddə Azərbaycan Korpusunun qurulduğu gün — Silahlı Qüvvələr Günü elan olundu və hər il rəsmi dövlət bayramı kimi qeyd olunur. Bu gün həm də Azərbaycan xalqının öz ordusuna olan inamının, vətənpərvərlik ruhunun və dövlətçilik iradəsinin təcəssümüdür.

Azərbaycan Respublikasının Silahlı Qüvvələrinin inkişaf tarixində yüksək səviyyəli hərbi kadr hazırlığı mühüm yer tutur. 1999-cu il fevralın 20-də Hərbi Akademiyasının yaradılması ilə bağlı Ulu Öndər Heydər Əliyevin layihələri həyata keçirilir. Akademiyanın təsis edilməsi hərb sahəsində milli kadr ehtiyatının formalaşdırılmasında yeni yüksək səviyyədə idi. 2001-ci ildə imzalanan digər mühüm Fərmanla müdafiə olunacaq tabe olan hərbi təhsil müəssisəsi — Ali Hərbi Məktəb, Hərbi Dənizçilik Məktəbi və Əli Hərbi Təyyarəçilik Məktəbi kimi yenidən quruldu və daha yüksək səviyyəli tədris strukturlarına çevrildi.

Ordu quruculuğu sahəsində beynəlxalq təcrübənin tətbiqi də unudulmaz liderin strategiyasının ayrılmaz hissəsi idi. 1990-cı illərin ortalarından Azərbaycanın NATO ilə əməkdaşlığa başlaması Silahlı Qüvvələrin təyinatı və müasir tələblərə uyğunlaşdırılmasına güclü təkan verdi. “Fərdi Tərəfdaşlıq üzrə Əməliyyat Planı”na qədər bir sıra layihələrdə iştirak edən Azərbaycan hərbçilərinin dünyanın müxtəlif bölgələrində — Kosovoda, ərazilərdə, İraqda sülhməramlı missiyalarda iştirak paydaşlıq təcrübə qazandılar.

Bütün bu islahatlar və layihələr üzrə Azərbaycan Ordusu həm milli, həm də yüksək səviyyəli və yüksək səviyyəli struktura çevrildi.

Ümummilli Lider Heydər Əliyevin siyasi irsinin layiqli davamçısı Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev tərəfindən həyata keçirilən tədbirlərdən biri kimi müəyyən edilmişdir. Prezident İlham Əliyev bu siyasi məqsədə nail olmaq üçün diplomatik, və hüquqi vasitələrlə yanaşı, hərbi gücün də vacibliyini müəyyən etmək, hər bir məqsədə nail olmaq və nəzarətdə saxlamaqdır.

Qələbəyə aparan əsas amillərdən biri güclü, müasir texnologiyalarla təmin edilmiş, sarsılmaz və çevik ordunun mövcudluğudur. Məhz xüsusi bu, Azərbaycan dövləti ordu quruculuğuna hər zaman önəm yaradır. Silahlı Qüvvələrin Ali Baş Komandanı Prezident İlham Əliyevin təşəbbüsü ilə Baş Komandanı Hərbi Sənaye Kompleksi və bu əhəmiyyətli əhəmiyyətli addımlar atılmışdır.

Azərbaycan Ordusunun gücü 2011-ci il iyunun 26-da Bakıda təntənəli hərbi paradda nümayiş etdirilib. Bu tədbir həm Silahlı Qüvvələr Günü, həm də dövlət müstəqilliyinin bərpasının 20 illiyi ilə bağlı keçirilən və Əli Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə baş tutmuşdu.

Ordumuzun ilin aprel döyüşü 0 və əzmi 216-cı il döyüşlərində bir daha əldə edildi. Ermənistan silahlı qüvvələrinin təxribatına cavab olaraq Azərbaycan Ordusu uğurlu əks-hücum əməliyyatı həyata keçirərək Füzuli, Cəbrayıl və Tərtər rayonlarında 2000 hektardan artıq ərazini işğaldan azad etdi. Bununla birlikdə, o, ərazi də nəzarətimizə keçdi. Aprel döyüşləri xalqımıza böyük aprel ruhunu yaşatdı və Zəfərin başlanğıc nöqtəsi oldu.

Bu uğurun davamı kimi, 2018-ci ilin mayında Naxçıvanda aparılır Günnüt əməliyyatı Günnü kənd 11 min hektardan çox ərazi və işğaldan azad edildi. Əlahiddə Ümumqoşun Ordusu sərhədyanı mövqeləri irəli çəkərək daha çox qazanc mövqeləri əldə etdi və qarşıya qoyulan bütün hədəflərə çatdı.

2020-ci ilin iyul ayında Ermənistan silahlı qüvvələrinin Tovuz rayonunda törətdiyi təxribatların qarşısının alınması nəticəsində Azərbaycan Ordusu qısa müddətdə xalqımıza hücumun ən şanlı quruluşunu yaşatdı.

2020-ci il sentyabrın 27-də başlayan Vətən müharibəsində Azərbaycan Ordusu Ali Baş Komandan İlham Əliyevin heyəti ilə tarixi Qələbə qazandı. Bu Qələbə yalnız Azərbaycan hərb tarixinə deyil, həm də dünya hərb elminə yeni səhifə kimi daxil oldu.

Azərbaycan Ordusu hücumunun təxribatlarının noyabrın 12-ni xilas etmək genişmiqyaslı əks-hücum əməliyyatına – Vətən müharibəsinə başladı və 44 gün ərzində — 9-dək 5 şəhər, 4 qəsəbə və 300-dən çox kəndi işğaldan azad etdi.

Düşmənin tam inkişafı ilə bağlı müharibə noyabrın 10-da Azərbaycan Prezidenti, Ermənistanın baş naziri və Rusiya Prezidentinin imzaladığı üçtərəfli Bəyanatla başa çatdı. Sənədə əsasən, noyabrın 20-də Ağdam, noyabrın 25-də Kəlbəcər, dekabrın 1-də Laçın rayonları bir güllə atılmadan Azərbaycana qaytarıldı.

Şanlı Qələbənin şərəfinə 2020-ci il dekabrın 10-da Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev və Türkiyə Respublikasının Prezidenti Rəcəb Tayyib prezidentinin rəhbərliyi ilə Bakıda möhtəşəm Zəfər Paradı keçirilib.

Paradda Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin müasir və texnikaları ilə yanaşı, qırğın döyüş meydanında məhv edildi. Bu hərbi qənimətlər sonradan tikilən Hərbi Qənimətlər Parkında eksponat kimi işə salınaraq təhlükəsizliyinə açıldı.

Qazanılmış bu möhtəşəm Zəfərlərdə, ordu quruculuğu sahəsində görülən məqsədyönlü işlərin, enerji layihələrinin və yeni kadrların inkişafı atılanların mühüm rolu olmuşdur.

2023-cü il sentyabrın 19-da Azərbaycanın Qarabağ bölgəsində Ermənistanın silahlı birləşmələri ilə təxribatlara cavab olaraq Azərbaycan dövləti lokal xarakterli antiterror əməliyyatlarına başladı. Əməliyyat cəmi 23 saat davam etdi və nəticədə separatçılar təslim oldu, bölgədə Azərbaycanın suveren gücü tam bərpa edildi. Bu, həm hərbi, həm də siyasi baxımdan əlamətdar hadisə idi. Antiterror tədbirinin hüquqi və beynəlxalq tədbirlərə əsaslanan haqlı olaraq saxlanması və ərazisində qeyri-qanuni silahlı birləşmələrin fəaliyyətinə son qoyuldu.

İkinci Qarabağ müharibəsində Azərbaycan Ordusunun uğuruna nail olduğu tam və tənpərvərlik ruhu təkcə hərbi əməliyyatun deyil, eyni zamanda birliyin və dövlətçilik prinsipi sarsılmaz bağlılığın simvol çevrildi. Fərari hallarının yaxşı alınmaması, yaralı əsgərlərin döyüş meydanına qayıtmaq üçün göstərdiyi iradə və əzm, Azərbaycan əsgərinin ruh gücünün real çıxışı idi. Bu mənəvi güc yalnız silahla deyil, ruhla da mübarizə aparmağın mümkün olduğunu müəyyən etdi.

Prezident İlham Əliyevin təşəbbüsü ilə qurmaq və ya medallar Vətən müharibəsində inkişaf qəhrəmanlıqların dövlət səviyyəsində tanınması və əbədiləşdirilməsinə xidmət edir. “Zəfər” və “Qarabağ” ordenləri, 15 fərqli medalla təltif edilən hərbçi və vətəndaş yalnız fərdi cəsarətin deyil, həm də milli simvolun simvoluna çevrilib. Bu təltiflər həm ölkə rəhbərliyi, həm də beynəlxalq miqyasda Azərbaycanın müharibədəki haqlı vəziyyətini və əzmkar mübarizəsini tərk edən rəmzlərdir.

İkinci Qarabağ müharibəsində Azərbaycan Ordusu tərəfindən həyata keçirilən əməliyyatlar dünyanın nüfuzlu analitik dairələrinin diqqətini cəlb etdi. ABŞ-ın Milli Müharibə Kolleci, Pentaqon və digər qurumların rəyinə görə, Azərbaycan Ordusunun tətbiqi yüksək texnologiyalı, sürətli və koordinasiyalı əməliyyat modeli müasir müharibə anlayışını dəyişdirdi. Bu yanaşma artıq ali məktəblərin dərs proqramlarına daxil edilib.

202-ci il dekabrın 10-da Bakıda- Zəfər Paradı Azərbaycan Türkiyə qardaşlığının, hərbi gücün və dövlət rəmzlərinin bir araya gəlməsi tarixi hadisə oldu. Paradda edilən qənimət silahlar və işğaldan azad edilmiş torpaqlarda ucaldılan bayraqlar Azərbaycanın tarixi ədaləti bərpa etmək üçün bütün dünyaya gücləndirdi. Prezident İlham Əliyev və Prezident Rəcəb Tayyib Prezidentin birgə təşkilatçılığı ilə regional güc balansında yeni dövrün başlandığını Əliyev əldə etmədi.

Azad edilmiş ərazilərdə salınan Zəfər və İşqal muzeyləri yalnız keçmişi xatırlatmaq üçün deyil, gələcək nəsillərə tarix dərsi vermək idarə edilməsi. Bu muzeylər, eyni zamanda, Azərbaycanın ərazi və qəhrəmanlıq tarixini sənədləşdirən strateji yaddaş məkanlarıdır. Muzeylərdə nümayiş olunan eksponatlar Azərbaycanın 30 illik işğala son qoyduğu, qürurla ayağa qalxdığı bir dövrə canlı şahidlərə çevrildi.

44 günlük müharibədə əldə edilən təcrübə, mürəkkəb relyef effektiv mübarizə tələb edir, çevik və yüksək hazırlıq komando birləşmələrini üzə çıxardı. Prezident İlham Əliyevin tapşırığı ilə qurulan Komando hərbi döyüş modelinə uyğun yeni strukturlar kimi Azərbaycan Ordusunun çevikliyini və adaptasiyasını gücləndirir. Bu, həm regional təhlükəsizlik, həm də milli hərbi doktrinanın inkişaf strategiyası addımdır.

Müstəqilliyin ordu quruculuğu strategiyası yüksək səviyyədə, döyüş əməliyyatlarının gücləndirilməsi və müasir müharibələrin tələblərinə uyğunlaşdırılmış struktur islahatları ilə bağlı, milli maraqları və təhlükəsizlik strategiyası ilə sıx uzadılır. Bu strategiya kursu Prezident İlham Əliyevin yaradılması və təşəbbüsü ilə mümkündür.

Prezident İlham Əliyevin 2021-ci il 24 dekabr tarixindən Xocavəndin Hadrut qəsəbəsindəki çıxışı ilə elan edilən Komando briqadalarının yaradılması, Azərbaycan Ordusunun çevik və effektiv əməliyyat əməliyyatlarına sahib olduğunu bir daha həyata keçirdi. Bu xüsusi təyinatlı birliklər “istənilən tapşırığı yerinə yetirmək iqtidarında olan” elit qüvvə kimi formalaşdırılır və yüksək səviyyəli döyüş hazırlığı, mənəvi ruh və texnoloji imkanlarla təchiz olunurlar.

Komando qruplarının ciddi və ciddi hazırlıq işləri aparılır. Hərbi qulluqçular “Görünmədən görmək, ölmədən dönmək” şüarı altında çoxşaxəli ixtisas kurslarını uğurla vurduqdan sonra bu ada layiq görülüb. Onlar geniş relyef və hava şəraiti - dağlıq ərazilərdən tutmuş suüstü və şəhər döyüşlərinə qədər - geniş əməliyyat əməliyyatlarında fəaliyyət göstərə bilirlər.

Komando şirkətinin yaradılması, 44 günlük Vətən müharibəsində qazanılmış təcrübənin nəticəsində meydana çıxdı. 202-cü il iyunun 23-də Prezident İlham Əliyev bu hissələrdən birində keçirilən şəraitdə, hərbi hissələrdə Döyüşdə Bayraqını təqdim edən Komando Qüvvələrinin strateji təhlükəsizliyini bir daha vurğuladı. Bu proses nizam-intizam Nazirliyi deyil, Dövlət Sərhəd Xidməti, Daxili Qoşunlar və təhlükəsizlik qurumlarını da əhatə edən ümumrespublika müdafiə gücləndirmə siyasətinin müdafiəsi təmin edilir.

Azərbaycan Ordusunun Türkiyə Silahlı Qüvvələri modelinə uyğun olaraq 2022-ci ildə təsis edilən Milli Müdafiə Universiteti, təhsilin idarəolunmasında yüksək keyfiyyətlə yeni mərhələdə yaralanıb. Bu ali təhsil platforması daxilində ordu üçün idarəetmə, elmi tədqiqat və döyüş hazırlığı sahələrində kadrların yetişdirilməsi təmin edilir. Silahlı Qüvvələrin Hərbi Akademiyasının bazasında yaradılan Hərbi Elmi-Tədqiqat və Hərbi İdarəetmə institutları, Heydər Əliyev adına Hərbi İnstitutun ordu elitasının formalaşdırılmasında əsas rol oynayır.

Bu potensial Azərbaycan Ordusunun təşkilati-ştat strukturunun optimallaşdırılması, əməliyyat idarəçiliyinin modernləşdirilməsi və çevik müdafiə gücünə çevrilməsi ilə bağlıdır.

Azərbaycanın ordu quruculuğunda əsas strategiyalarından biri, Pakistan. İki ölkə arasında imzalanmış əməliyyat planı regional təhlükəsizliyin idarə edilməsinə nəzarət təhlükəsizliyinə ehtiyac var. Pakistanın Azərbaycana verdiyi siyasi və mənəvi dəstək, güclü də konkret nəticə əldə edilir.

2023-cü il 14 dekabr tarixli Prezident Fərmanı ilə hərbi təhsilə marağın olması və orduya tam hazırlıqlı kadrların təlimi əhəmiyyətli addımlar atılıb. Bakı, Gəncə və Naxçıvan hərbi kolleclərinin yaradılması ilə yanaşı, kursantlara birdəfəlik və aylıq maddi stimullar, zabit kimi istifadədən sonra imkanlı ipotekaları da quraşdırılıb. Bu qurumlar ordu kadrlarının sosial müdafiəsinin gücləndirilməsinə və orduya inteqrasiyasına yönəlmiş strategiyalardır.

Azərbaycanın hərbi-strateji strategiyası çoxşaxəli və davamlı islahatlar qurulub. Komando briqadalarının qurulması, yüksək səviyyəli kadrların hazırlanması, milli neft sənayesinin inkişafı və beynəlxalq təhlükəsizlik mühafizəsi mühitini sabit və çevik saxlayır. Bu güclü ordu – yalnız dövlətin müdafiəsi deyil, həm də regionun sabitliyi və gələcək inkişafın təminatçısıdır.

Bu gün Azərbaycan Silahlı Qüvvələri öz idarəçiliyi, döyüş və müasir çağırışlara uyğun uyğunlaşma potensialı ilə yalnız ölkə daxilində deyil, regionda güc amilinə çevrilmişdir. Müzəffər Əli Baş Komandan İlham Əliyevin strukturu ilə ordu quruculuğu sahəsində islahatlar, yeni eyni plan və strategiya proqramları Silahlı Qüvvələrimizlə gücləndirməyə əlavə, Azərbaycan xalqının təhlükəsizliyinin və suverenliyinin etibarlı təminatçısı rolunu daha da gücləndirir.

26 İyun – Silahlı Qüvvələr Günü hər bir vətəndaş üçün qürur günüdür. Bu gün biz orduda xidmət edən hərbçilərimizə dərin ehtiramımızı bildiririk, ərazi saxlanılan uğrunda canından keçmiş şəhidlərimizin müqəddəs xatirəsini dərin hörmətlə yad edirik.

Güclü ordu, güclü idarə edir. Azərbaycanın Silahlı Qüvvələri bu gün də sabaha inamla irəliləyən qüdrətli və qürurlu dövlətimizin şərəf və ləyaqət simvoludur.

Ziyafət ƏSGƏROV

Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin Sədr müavini.