26 dekabr 2004-cü ildə İndoneziyanın Sumatra adasında baş verən 9,1 bal gücündə zəlzələ bir çox ölkədə təxminən 230 min insanın ölümünə səbəb oldu. Zəlzələ Şərqi Afrikaya qədər uzanan sunamiyə səbəb oldu. Müasir tarixin ən böyük təbii fəlakətlərindən biri olan sunami geridə minlərlə kütləvi məzarlıq qoydu. Bu gün müasir tarixin ən böyük təbii fəlakətlərindən biri olan Hind okeanında baş verən sunaminin 20-ci ildönümüdür.

İndoneziyanın ən şimal əyalətinin paytaxtı Banda Acehdəki çoxsaylı kütləvi məzarlıqlardan biridir.

Aceh Besar bölgəsi ilə yanaşı zəlzələ və sunamidən ən çox zərər çəkən bölgələrdən biri olub.

Qeyd edək ki, zəlzələ Şərqi Afrikaya qədər uzanan sunamiyə səbəb oldu. Təxminən 1,7 milyon insan, əsasən İndoneziya, Şri Lanka, Hindistan və Taylandda didərgin düşdü.

Aradan 20 il keçməsinə baxmayaraq, sağ qalanlar əyalətin paytaxtı Banda Açeyə qədər binaları yerlə-yeksan edən nəhəng dalğada itirdikləri yaxınlarına yas tutmağa davam edirlər. 

Qeyd edək ki, Şri-Lankada 35 mindən çox insan həyatını itirib.Onlardan təxminən 2000 nəfəri getdikləri sərnişin qatarının gelgit dalğalarının aparması nəticəsində həyatını itirib.

 Taylandda isə dağıdıcı dalğaların ən ağır yükünü daşıyan Phang Nga əyalətindəki kiçik balıqçı kəndi Ban Nam Khem fəlakətin izlərini daşıyır. Sunami Taylandda da 8 mindən çox insanın həyatına son qoyub.

Bunların bir çoxu hələ də itkindir.

Sunamiyə səbəb olan zəlzələnin vaxtını bildirmək üçün şəhərin hər yerində sirenlər üç dəqiqə çalıb. Acehdə infrastruktur yenidən qurulub və sunamidən əvvəl olduğundan daha davamlıdır.

Sahil ərazilərinin sakinlərini mümkün sunamilərdən xəbərdar etmək üçün erkən xəbərdarlıq sistemləri yaradılarkən, bu sistemlər təhlükəsiz yerə çatmaq üçün əhəmiyyətli vaxt təmin edir. Yenidənqurma səyləri regionun bərpasına kömək etmək üçün əhəmiyyətli vəsait ayıran beynəlxalq donorların və təşkilatların dəstəyi ilə mümkün olmuşdur.

Fəlakət nəticəsində dağılmış məktəblər, xəstəxanalar və əsas infrastruktur gələcək çağırışlara daha çox hazır olmaq üçün daha güclü və davamlı şəkildə yenidən qurulub.