Elm adamları yuxuda qeyri-adi bir şüur vəziyyətini – “obyektsiz yuxu təcrübəsi”ni araşdırırlar. Bu halda insan yuxudadır, amma heç bir xəyal, obraz və ya düşüncə yoxdur, yalnız “xəbərdar olma” hissi qalır. Bu fenomen qədim Şərq fəlsəfi ənənələrində, xüsusən Advaita Vedanta və Tibet buddizmində təsvir olunub. Onlar bunu “saf şüur” vəziyyəti kimi izah edirlər. Müasir tədqiqatlar da bu təcrübələrin real ola biləcəyini göstərir.

573 nəfər üzərində aparılan sorğuda bəzi insanlar yuxuda yalnız nəyinsə fərqinə vardıqlarını hiss etdiklərini bildiriblər. 18 iştirakçı ilə dərin müsahibələr aparılıb və onlar bu halı “boşluq”, “heçlik” və ya “eqonun əriməsi” kimi təsvir ediblər. Bəzi təcrübələr meditasiya və ya “yuxu yoqası” ilə oxşarlıq göstərsə də, bu fenomen meditasiya etməyənlərdə də müşahidə olunub.

Yeni eksperimentdə tədqiqatçılar meditasiya, vizuallaşdırma və aydın yuxu texnikalarını birləşdirən metodu sınayıblar. Elektroensefaloqrafiya cihazı göstərib ki, bu vəziyyət digər yuxu zamanı da baş verə bilər. Alimlər hesab edirlər ki, bu nadir yuxu halı şüur haqqında nəzəriyyələrə yenidən baxmağa kömək edə bilər. Çünki burada insan heç bir obyekt və ya düşüncə olmadan da şüurlu ola bilir.

Bu tapıntılar şüurun yalnız “nəyinsə fərqində olmaq”dan ibarət olmadığını, bəzən sadəcə “xəbərdar olma” şəklində də mövcud ola biləcəyini göstərir.