Kopenhagen Universitetinin astrofizikləri çətin aksionların axtarışında yerüstü deyil, ulduz hissəciklərinin sürətləndiricisindən istifadə etmək qərarına gəliblər. Belə ki, mərkəzində superkütləli qara dəliklər olan uzaq və çox parlaq qalaktikaların nüvələrindən çıxan elektromaqnit şüalanma izlərini axtarmaq üçün eksperiment keçirilib.

Kainatdakı ən ağır strukturlar Günəşdən katrilyon dəfə böyük olan qalaktika qruplarıdır. Aksionlar - hipotetik elementar hissəciklər isə ən kiçik atomdan da qat-qat yüngüldür. Eyni zamanda, aksion kainatımızın kütləsinin təxminən 80%-ni təşkil etdiyi güman edilən naməlum qaranlıq maddəni başa düşmək üçün açar ola bilər. Aksionların mövcudluğu hələ tam sübut olunmayıb, lakin uzaq qalaktikalarla olan eksperiment sayəsində Danimarkadan olan astrofiziklər onlara hamıdan daha çox yaxınlaşmış ola bilərlər. Belə ki, onlar bu çətin tutulan hissəciyin imzasını kəşf etdiklərinə inanırlar.

Elmi nəşr yazır: “Alimlərin fərziyyəsinə görə, qalaktika qruplarında geniş maqnit sahələrindən keçən radiasiyanın bir hissəsi aksionlara çevrilir. Dönüşün nəticəsində dalğalanmaların kiçik bir izi qalır. Lakin bu iz o qədər zəifdir ki, kainatın fon səs-küyündə itib gedir. Beləliklə, tədqiqatçılar yeni bir fikir irəli sürüblər: onlar qalaktika qruplarının arxasında yerləşən cəmi 32 superkütləli qara dəliyi müşahidə edib və sonra bu eksperimentdən əldə edilən məlumatları birləşdiriblər. Məlumatları tədqiq etdikdən sonra tədqiqatçılar çətin aksion hissəciyinin imzasına bənzəyən bir nümunə tapdıqları üçün təəccübləniblər. Bu, aksionların mövcudluğunun birmənalı sübutu olmasa da, astrofiziklərin araşdırması bizi qaranlıq maddənin nə olduğunu anlamağa yaxınlaşdırır”.

Məqalənin baş müəllifi, Kopenhagen Universitetinin Nils Bor İnstitutundan Oleq Ruçayski izah edir: “Adətən belə hissəciklərdən gələn siqnal gözlənilməz olur və təsadüfi səs-küyə bənzəyir. Amma biz başa düşdük ki, bir çox müxtəlif mənbələrdən əldə edilən məlumatları birləşdirmək yolu ilə bütün bu səs-küyü aydın, tanınan bir modelə çevirmişik. Bu, belə bir transformasiyanın necə görünə biləcəyini göstərən unikal addım nümunəsi kimi görünür. Biz bunu məlumatlarda yalnız siqnalın işarəsi kimi görürük, lakin o, hələ də heyranedici və həyəcanvericidir. Siz onu eşidiləcək qədər yüksək səsə malik kosmik pıçıltı adlandıra bilərsiniz”.

Təcrübə qamma şüalanması ilə məhdudlaşır. Bununla belə, ondan rentgen şüaları kimi, digər elektromaqnit şüalanma növləri üçün də istifadə oluna bilər.

Bu yaz Harvard Universiteti və London Kral Kollecinin alimləri öz xüsusiyyətlərinə görə hipotetik aksionların davranışını demək olar ki, tamamilə təkrarlayan kvazirəciklərin mövcudluğunun ilk inandırıcı təsdiqini əldə etdilər. Onlar kainatın kütləsinin təxminən 85%-ni təşkil edən qaranlıq maddə roluna əsas namizədlərdən biri hesab olunur.